Chuyện của Xíu

Thành phố Phan Thiết từ lâu đã được mệnh danh là thiên đường du lịch biển của Việt Nam. Nơi đây không chỉ thu hút du khách bởi những bãi biển nên thơ, trữ tình, những khu resort sang chảnh mà còn có rất nhiều di tích lâu đời, ẩn chứa những giá trị lịch sử, văn hóa quan trọng. Một trong số đó phải nói đến tháp Chàm Poshanư Phan Thiết, một trong những công trình kiến trúc vĩ đại, được xem như biểu tượng của Vương quốc Chăm Pa cổ còn được bảo tồn cho đến tận ngày nay. Tháp Chàm Poshanư hay còn được biết đến với nhiều tên gọi như đền Po Sah Anaih hay tháp Chăm Phố Hài là một ngôi đền thờ Ấn Độ Giáo được xây dựng dưới thời Chăm Pa cổ. Ngôi đền tọa lạc trên đồi Bà Nài, thuộc phường Phú Hài, cách trung tâm thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận khoảng 7km về phía Đông Bắc. Tháp Chàm Poshanư Phan Thiết được xem là công trình hội tụ những tinh toa kiến trúc đặc sắc nhất của người Chăm Pha. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, với biết bao thăng trầm của đất nước, ngày nay tháp Chàm vẫn được bảo tồn nguyên vẹn và trở thành điểm đến tham quan nổi tiếng không thể bỏ lỡ đối với các tín đồ xê dịch khi du lịch Mũi Né Phan Thiết. Theo nhiều tài liệu lịch sử ghi chép lại, tháp Chàm Poshanư được xây dựng vào khoảng thời gian cuối thế kỷ thứ 8, đầu thế kỷ thứ 9 dưới thời Chăm Pa cổ để thờ thần Shiva. Đây chính là vị thần Ấn Độ Giáo được tôn kính và sùng bái nhất trong văn hóa Chăm Pa vào thời bấy giờ. Vào khoảng thế kỷ 15, một số công trình nhỏ khác đã được xây dựng xung quanh ngôi đền chính để thờ công chúa Poshanư. Nang là người đã có công rất lớn trong việc chỉ dạy nhân dân trồng lúa nước, chăn nuôi và dệt thổ cẩm. Đặc biệt, trong quá trình tôn tạo diễn ra từ năm 1992 đến 2000, các nhà khảo cổ còn phát hiện ra một ngôi đền rất lớn bị chôn vùi dưới lòng đất từ cách đây hơn 300 năm. Với những nét đặc sắc kiến trúc vô cùng độc đáo, cùng những giá trị to lớn về văn hóa, lịch sử, tháp Chàm Poshanư Phan Thiết đã được bộ Văn Hóa, Thể Thao và Du Lịch công nhận là di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1991. Đặt chân đến tham quan tháp Chàm Poshanư Phan Thiết, bất cứ ai cũng phải trầm trồ và ngỡ ngàng trước lối kiến trúc Hòa Lai độc đáo và tinh xảo bậc nhất của người Chăm Pa cổ lúc bấy giờ. Toàn bộ quần thể bao gồm 3 tháp. Tháp Chính A Tháp Chính A là ngôi đền có quy mô nguy nga và tráng lệ nhất trong quần thể tháp Chàm Poshanư. Tòa tháp này cao 15 mét, gồm có 4 tầng, với 4 cửa hình tam giác hướng về 4 phía. Càng lên cao, diện tích của tòa tháp càng nhỏ lại tạo thành hình chóp đặc trưng của kiến trúc Chăm Pa cổ. Các hoạt tiết trang trí được thực hiện vô cùng tỉ mỉ và công phu. Đặc biệt chúng được sắp xếp hết sức hài hòa, đem đến cho chúng ta cảm giác không hề bị nặng nề và rối mắt. Toàn bộ tòa tháp được xây dựng bởi hàng vạn viên gạch đỏ. Chúng được gắn kết với nhau vô cùng hoàn hảo và khéo léo, tạo nên một công trình kiến trúc đồ sộ, trường tồn với thời gian. Nhiều người phỏng đoán rằng gạch được làm từ nhựa thực vật.